Hơn 20 năm trước, những người nông dân ở xã Thủy Triều, huyện Thủy Nguyên, TP.Hải Phòng cũng sở hữu những ngôi nhà tầng khang trang. Tuy nhiên, khoảng 10 năm trở lại đây, mọi người cứ nhìn nhau xây nhà gỗ lim đậm nét cổ kính, đông ấm hè mát.
Hiện nay, tại xã có khoảng 150 ngôi nhà gỗ lim có giá từ vài trăm triệu đến cả tỷ đồng, được xây dựng bằng bàn tay, khối óc của những người thợ mộc trong làng. Nguồngỗ lim dựng nhà thường mua từ các lái buôn ở Quảng Ninh với giá khoảng 40 triệu đồng/khối gỗ. Những nhà ít điều kiện thì xây cột nhà nhỏ, hoa văn đơn giản; cột nhà càng to, hoa văn càng cầu kì thì càng đắt tiền.
Những ngôi nhà gỗ lim cầu kì ngày càng được ưa chuộng ở Thủy Nguyên, Hải Phòng
Kiến trúc mái bằng được thay thế bằng mái ngói vảy đỏ
Nhà anh Đặng Văn Viện
Được xây dựng từ năm 2011 với giá trị gần 1 tỷ đồng, ngôinhà 70m2 của anh Đặng Văn Viện (42 tuổi, xóm 6) nổi bật trong làng bởi kiến trúc 3 gian, 13 cột được dựng bằng lim. Bên ngoài là cửa thùng khung khách, lợp ngói vẩy đỏ. Bên trong gian giữa là bộ hương án, hai gian bên kê sập gụ, tủ chè và bàn ghễ toàn bằng gỗ dùng để tiếp khách.
Để xây được ngôi nhà này, ngoài tiền tích lũy từ trước thì trong suốt 6 năm gom góp gỗ lim, hai vợ chồng anh đã làm việc cật lực để có được thành quả như ngày hôm nay. Ngoài việc chăm sóc 6 sào ruộng của nhà, những lúc rảnh anh đi làm thuê, còn vợ thì buôn bán trong chợ.
Anh Viện cho biết: “Để dựng được ngôi nhà gỗ lim đồ sộ thế này, gia đình tôi đã phải chuẩn bị 6 năm trời. Mỗi năm tôi dành tiền đi mua khoảng 5 cây gỗ lim Lào về gom ở nhà. Mỗi cây gỗ lim dài 4.3 m, đường kính 20 cm, mua với giá 8 triệu đồng. Cứ như vậy, đến khi đủ gỗ, tôi mới bắt đầu dựng nhà”.
Nhà anh Trần Văn Thành
Ngôi nhà của anh Thành (48 tuổi, xóm 6) cũng được dựng năm 2011. Ngôi nhà có diện tích 60m2, trần cao 4m, lớp mái ngói vảy được xây dựng hết 1.2 tỷ đồng. Anh Thành cho hay: “Nhà tôi làm nghề mộc. Do vậy, kinh tế còn hạn hẹp nên mỗi năm tích góp mua được từ 5-10 cây gỗ lim Lào nhập khẩu gom lại. Sau 5 năm, tôi đã có đủ gỗ để dựng ngôi nhà mới như hiện nay”.
Căn nhà gỗ ba gian với những họa tiết tùng, cúc, trúc, mai khắc ở kèo, ở cột khiến anh Thành cảm thấy gắn bó với tổ tiên hơn. Anh rất mừng vì sau bao năm tích cóp cũng xây được một ngôi nhà để cho con cháu mỗi dịp lễ Tết về thăm quê cha đất tổ sẽ cảm nhận được rõ nét cổ kính, thuần nông.
Nhà ông Lê Văn Sửu
Mới đây nhất là ngôi nhà 100m2 của ông Lê Văn Sửu (66 tuổi) được hoàn thiện vào năm 2014. Theo ông Sửu thì mặc dù giá xây ban đầu đắt hơn những những ngôi nhà tầng rất nhanh bị xuống cấp, còn nhà gỗ lim có thể bền đẹp hàng trăm năm, thậm chí càng cổ càng có giá trị. Những người dân trong làng phần lớn đều làm nông nên để có được một ngôi nhà gỗ lim thường phải dành dụm trong nhiều năm, mỗi năm gom góp từ 5-10 cây gỗ tùy điều kiện.
Trong nhà ông Sửu chủ yếu sử dụng các chất liệu tự nhiên. Chân cột nhà được kè bằng đá xanh chắc chắn. Ngôi nhà rộng 100m2 có giá gần 2 tỷ đồng
Bộ khung gỗ lim chắc chắn
Những bức hoành, sập gụ sơn son thiếp vàng mang nét cổ kính cho ngôi nhà
Cạnh gian giữa là khu tiếp khách. Tất cả sập gụ, bàn ghế,…đều được làm từ gỗ
Nhà ông Trần Văn Ca
Ngôi nhà của ông Ca (62 tuổi, xóm 5) đồ sộ nhất xã Thủy Triều. Được xây dựng theo kiến trúc cung đồng Huế, ngôi nhà của ông Ca tốn khoảng 3 tỷ đồng gồm 2 tầng với nhiều lầu nhỏ.
Tầng dưới làm xưởng gỗ, tầng trên có 3 gian với 4 cột trụ, 3 cửa chính, trên nóc khắc cảnh vật 4 mùa trong năm. Gian giữa bày bộ hương án, bên dưới là bộ sập gụ màu nâu, hai gian bên cạnh là phòng nghỉ. Trước cửa gian giữa kê bộ bàn ghế dùng để uống trà, đọc sách…
Để xây được cơ ngơi đồ sộ này, phải nhắc đến tài năng và những đóng góp của ông“Ca nhà lim” hay “Ca thợ mộc”. Không chỉ quen thuộc với người dân trong vùng khi ông Ca góp công xây dựng hàng chục ngôi nhà trong hơn 150 ngôi nhà dựng bằng gỗ lim trong xã, mà còn nức tiếng khắp các tỉnh lân cận.
Học nghề mộc gia truyền của cha ông để lại, ông Ca bắt đầu dựng ngôi nhà gỗ lim đầu tiên rộng 100m2 vào năm 20 tuổi. Đến nay với hơn 40 năm trong nghề, ông đã dựng được gần 300 ngôi nhà gỗ, trung bình mỗi năm ông nhận khoảng 10 – 20 nhà. Nhiều lúc, dù đã thuê thêm thợ nhưng ông vẫn phải từ chối các đơn hàng vì quá tải.
Bộ sập gụ cầu kì đến từng chi tiết nhỏ được chạm trổ hình hoa bốn mùa
Nguồn: kientrucsuvietnam.vn